2060: wat weten we dan nog over 2010? - omnibuseditie

Soms moet je even naar het buitenland om je te realiseren dat het thuis zo slecht nog niet is ... Vandaag ben ik in Turijn te gast bij de Fondazione Telecom Italia die een conferentie heeft georganiseerd rond de vraag wat men in 2060 over ons huidige leventje zal weten aan de hand van digitale bronnen, oftewel 2060: con quali fonti si fara la storia del nostro presente? Het is opmerkelijk dat juist een private partij hier in Italië zo'n conferentie organiseert, want in Nederland hebben we bij bedrijven niet zo veel interesse voor het verleden aangetroffen (zie de Verkenning). Bovendien is de Politecnico van Turijn, een technische universiteit, mede-organisator en als je al die elementen bij elkaar brengt ontstaat als het goed is een mooie interactie tussen technologie, wetenschap (sociologen, historici) en een paar vertegenwoordigers van archiverende instellingen (NCDD, European Archive Foundation en een Italiaans archief).
De toon van de conferentie is vooral toegankelijk en de verslaglegging enigszins lichtvoetig - zie dit portret door cartoonist Joshua Held (Thenoses.com) ['In het panel ook Inge Angevaare, coordinator van de NCDD' --- 'De Hollanders leven al minstens 100 jaar in 2060'] - Maar het respect voor wat we in Nederland doen op het gebied van duurzame toegankelijkheid en voor wat we met de NCDD proberen te bereiken is welgemeend. Ik ben zelfs voor een sound bite van 30 seconden door de RAI geïnterviewd.

Misschien kan ik jullie later nog interessant nieuws van de Italianen zelf melden, maar door een organisatiefoutje heb ik vooralsnog weinig meegekregen van wat er allemaal in het Italiaans is besproken (ik was Nederlands op tijd, de simultaankoptelefoons volgens Italiaans gebruik een half uur achter op schema). Alleen mijn eigen panel was (voornamelijk) in het Engels. Daarin werden vooral de algemene thema's benoemd waar we vaker over schrijven en spreken: hoe gaan we selecteren in het digitale tijdperk? Wat voor instellingen heb je daar voor nodig? En hoe authentiek is wat we (al dan niet met behulp van photoshop) achterlaten. Luca de Biase, een medepanellid en journalist van een Italiaanse krant die vandaag maar liefst vijf pagina's wijdt aan duurzame toegankelijkheid, benadrukte dat we moeten leren leven met complexiteit, en dat vraagt een andere benadering dan wanneer we denken dat er ergens een eenduidige ''oplossing" is. Die visie steun ik helemaal; onze samenleving zit echt in een fundamenteel veranderingsproces - met regels en wetten kom je er niet, dat laat de overheid wel zien. Zoals de Algemene Rekenkamer onlangs zei: Duurzaamheid is mensenwerk.

Gastvrij is Telecom Italia in elk geval wel: een auto met chauffeur op het vliegveld, een goed hotel, twee copieuze diners, een badge met 'Prof.ssa Inge Angevaare' - je gaat je er VIP van voelen. Maar vooral zijn  hier heel veel aardige en geïnteresseerde mensen.

18.00 u - In Italië dénk je op dit tijdstip nog niet aan eten, dus kan ik jullie rustig melden dat de keynote speech die ik gemist had vanochtend een gedegen inleiding bij het onderwerp digitale duurzaamheid was, die ik nu regel voor regel aan het ontcijferen ben. Een drietal parallelsessies over de specifieke vraag wat we voor diverse disciplines nu precies moeten gaan bewaren, moest ik aan me voorbij laten gaan, want daar was geen vertaling bij. Tijdens de middagsessie kwamen vooral de wetenschappers aan het woord, die benadrukten hoe belangrijk allerhande persoonlijke documenten zijn voor de geschiedsschrijving. De loop van de geschiedenis is immers nooit een rechte lijn - ieder individu ervaart dat weer anders. Er kwam een aantal initiatieven aan bod dat die persoonlijke documenten verzamelt; zo is er in Italië een heuse 'Libera Università dell'autobiografia di Anghiari', waar vrijwilligers, voornamelijk vrouwen van middelbare leeftijd, hun autobiografieën schrijven - om te archiveren. Zo leerde ik ook dat we wat we weten van het dagelijks leven tijdens de oorlogsjaren vooral aan vrouwen te danken hebben; mannen vinden dat blijkbaar niet belangrijk genoeg om over te schrijven.

De wetenschappers gingen niet in op de vraag wat het digitale tijdperk betekent voor dit soort bronnen. Waarschijnlijk omdat ze dat nog niet overzien. Daarom was het laatste woord aan onze dag-cartoonist, Joshua Held:

(wat ongeveer betekent:) 'Ik ben die telefoon van jou goed zat.' 'Nouja zeg, ik ben [voor de wetenschap] mijn persoonlijke geschiedenis aan het schrijven!' [tweet] Ik sta bij de bushalte [tweet] Ik loop naar de post [tweet] Ik steek de straat over'.