De blog van eerder deze week met een stuk (onmisbare) theorie over linked data trok veel bezoekers. Afgelopen woensdag kwam bij SURFfoundation meteen de praktijk aan de orde tijdens de kick-off van een zestal projecten rondom ‘verrijkte publicaties’ (enhanced publications) (zie ook de website van SURF). Een verrijkte publicatie (oftewel VP) is een publicatie die maximaal gebruik maakt van alle nieuwe digitale mogelijkheden. Het kan een on-line publicatie zijn met allerhande digitale objecten erin (databases, films, AV-materiaal, visualisaties), maar ook bijvoorbeeld een website waarop allerhande extra informatie te vinden is die niet in een boek past. De mogelijkheden zijn schier onuitputtelijk.
Maar … om die mogelijkheden te kunnen uitbuiten en soepel van het ene medium naar het andere te kunnen springen (d.w.z. alles in context bij elkaar te houden), is heel wat (nieuwe) techniek nodig, gebaseerd op de principes van Linked data. Er moeten goede tools komen om verrijkte publicaties te maken, wetenschappers moeten leren daarmee om te gaan, universiteiten en data-archieven moeten zich instellen op een heel nieuwe informatiestroom.
De VP projecten van SURF zullen niet alle antwoorden opleveren, daarvoor zijn ze te klein. Maar ze pakken wel de hele keten aan: de productiefase, de gebruiksfase en zelfs de fase van duurzame toegankelijkheid. Interessant aan de bijeenkomst was dan ook dat hier alle belanghebbenden om de tafel zaten: wetenschappers, repositories van universiteiten, archieven, ontwikkelaars van instrumenten en een uitgever. Dat leidde tot interessante discussies die heen en weer vlogen tussen de inhoud van het werk en de techniek. Het enthousiasme van de wetenschappers voor de mogelijkheden was aanstekelijk. Maar, zo zei Nicholas Jankowski van KNAW e-Humanities: “We are not evangelical’.
Technisch komt er wel het een en ander bij kijken, zo lieten de ontwikkelaars zien, van SURF zelf, maar ook uit de Universiteit Twente. De dia hiernaast laat de belangrijkste eisen zien waaraan VP’s moeten voldoen, zoals samengevat door SURF-ontwikkelaar Magchiel Bijsterbosch. Het draait allemaal weer om de triples, de relaties tussen objecten en concepten. Die kunnen per wetenschappelijke discipline verschillen, en daarom kunnen alleen de wetenschappers zelf die relaties goed leggen.
Duurzame toegankelijkheid – de wereld verandert snel
Dat het duurzaam toegankelijk houden van dit soort materiaal een hele nieuwe uitdaging is, mag duidelijk zijn. Onder andere in NCDD-verband hebben de Koninklijke Bibliotheek en DANS afgesproken dat de KB voor publicaties zorgt en DANS voor de onderzoeksdata, maar de wereld verandert snel en die afspraken moeten ter discussie worden gesteld. De KB en DANS hebben daarom besloten om de vijf verrijkte publicaties uit deze SURFshare ronde te analyseren op duurzame toegankelijkheid en aanbevelingen te doen hoe die gewaarborgd kan worden. Maar het zal niet bij deze vijf publicaties blijven. Het project wil ook fundamenteler kijken naar het duurzaam toegankelijk houden van dit soort complexe digitale ‘publicaties’ in het algemeen. De NCDD kan zijn borst natmaken – maar daar zijn we natuurlijk ook voor.
Ten slotte: omdat het vrij kortlopende projecten zijn wil SURFfoundation de projectmedewerkers niet belasten met al te veel bureaucratische rompslomp. Zij vragen de medewerkers om via een blog SURF en elkaar op de hoogte te houden van de vorderingen. Welke blog maakt niet uit. En daarom: Paul Doorenbosch en Barbara Sierman van de KB en de betrokken DANS-medewerkers: ik nodig jullie graag uit om Duurzame Toegang als jullie voortgangsblog te gebruiken. Dan blijven we allemaal op de hoogte.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten