zaterdag 19 juni 2010

Ook cultureel erfgoed zoekt samenwerking duurzame toegankelijkheid

20100618CCDD

Het is een bijzondere week. Na de baanbrekende overeenkomst van de archieven besloot gisteren een brede delegatie uit het (museaal) cultureel erfgoed  dat ook de duurzame toegankelijkheid van digitaal cultureel erfgoed gezamenlijk moet worden aangepakt. Digitaal Erfgoed Nederland en Virtueel Platform hadden het initiatief genomen tot een strategisch overleg hierover. Aanleiding was de publicatie van de strategische agenda van de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (Toekomst voor ons digitaal geheugen, 2). Daarin werd de sector van het museaal cultureel erfgoed aangeduid als ‘te diffuus’ om op dit moment op te nemen in de plannen waarin met voortrekkerorganisaties gewerkt wordt aan de bouw van infrastructuren voor duurzame toegankelijkheid in diverse sectoren. Dat kon de sector niet op zich laten zitten. DEN en Virtueel Platform besloten daarop de sector uit de nodigen voor een goed gesprek.

Aan dit strategisch overleg namen deel (foto boven vanaf rechtsonder, met de klok mee) Ole Bouwman (NAi), Anne Vroegop (Cultureel Erfgoed NL), Annelies van Nispen (DEN), Marco de Niet (DEN), Floor van Spaendonck (Virtueel Platform), Reinier van ’t Zelfde (RKD), Wilbert Helmus (SIMIN, Fries Museum), Rob Hendriks (Rijksmuseum), Toine Berbers (Vereniging Rijksgesubsidieerde Musea), Margriet de Jong (Nederlandse Museum Vereniging), Dirk Houtgraaf (Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed), Annemarie Kremer (Theater Instituut NL), Maaike Tonen (OCW DCE, vertrokken voor de foto werd genomen) en Inge Angevaare (NCDD; achter de camera). Enkele andere genodigden moesten wegens agendaproblemen verstek laten gaan: Gaby Wijers van NIMk, Jos Taekema van Museum Volkenkunde en Kees Hendriks van Naturalis.

20100618CCDD2 Het strategisch overleg krijgt een vervolg, want na de principebeslissing zal het hoe en wat nader moeten worden uitgewerkt. Zo moet worden ingevuld wie het samenwerkingsverband gaat vertegenwoordigen naar OCW en naar in de NCDD. DEN en Virtueel Platform hebben zich bereid verklaard dit oprichtingsproces te trekken. Er volgt een verslag dat breed verspreid gaat worden.

Aan het eind van de bijeenkomst zei Wilbert Helmus van de Friese Musea/SIMIN: ‘Hulde aan DEN en Virtueel Platform voor dit initiatief. Want er moet iets gebeuren. Het is niet dat we niet wilden samenwerken, maar het kwam er gewoon nooit van. Dit is een mooi begin.’

dinsdag 15 juni 2010

Archiefsector tekent overeenkomst voor gemeenschappelijk e-Depot

DSC_0139

Een zeer brede vertegenwoordiging uit de archiefsector heeft vandaag in Kerkrade een gezamenlijk voorstel ondertekend voor de totstandkoming van gemeenschappelijke e-Depotvoorzieningen en services voor de hele archiefsector: landelijk, provinciaal en lokaal. Jantje Steenhuis (foto boven) was de eerste die haar beide handtekeningen zette – één namens haar eigen Rotterdams Gemeentearchief en één namens brancheorganisatie BRAIN waarvan ze voorzitter is. Het voorstel is baanbrekend te noemen: niet eerder vormde zich zo’n brede ArchiefCoalitie om de digitale toekomst gezamenlijk en efficiënt te bestormen.

DSC_0133

De ondertekenaars vlnr: Martin Berendse (algemeen Rijksarchivaris, directeur Nationaal Archief), Jantje Steenhuis (BRAIN en Gemeentearchief Rotterdam), Marens Engelhard (Stadsarchief Amsterdam), Lita Wiggers (namens de Regionaal Historische Centra), Fred van Kan (Koninklijke Vereniging van Archivarissen), Irmgard Broos (namens het Landelijk Overleg Provinciale Archiefinspecties) en Marco de Niet (Digitaal Erfgoed Nederland).

DSC_0158 Het complete voorstel alsook het rapport waarop het is gebaseerd, is gepubliceerd op http://www.archief.nl, de nieuwe website van de Rijksarchiefdienst en het Nationaal Archief. Het voorstel wordt concreet gedaan aan de (momenteel demissionaire) bewindslieden van OCW en BZK en de directeuren/voorzitters van het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen. Zij zullen met elkaar moeten zorgen voor de nodige financiering, ca. M20 euri. Dat lijkt misschien veel, maar dan staat er ook wat: een digitale infrastructuur voor de hele archiefsector.  DSC_0062Of, om het voorstel te citeren: ‘Wij – gezamenlijke partijen uit de archiefsector – nodigen u als vertegenwoordigers van alle bestuurslagen uit om samen met ons verder te bouwen aan een gezamenlijke infrastructuur voor duurzame toegankelijkheid en betrouwbaarheid voor overheidsinformatie in de 21e eeuw. Een gemeenschappelijk e-Depot vormt een belangrijk onderdeel van deze infrastructuur. Op deze manier geven we tevens invulling aan de belangrijkste aanbevelingen van de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD) … Ons commitment legt de basis voor de gemeenschappelijke strategie voor het domein overheid, maar kan … desgewenst ook een bijdrage aan de andere domeinen leveren.’DSC_0118

De ondertekening vond plaats tijdens de KVAN-dagen in de historische en schilderachtige omgeving van het voormalig seminarie Rolduc in Kerkrade. Rijksarchivaris Berendse noemde bij de presentatie ook speciaal de bijdrage van procesbegeleidster Ma Oeh Pe (links met de nog te tekenen overeenkomst in een koker, en geflankeerd door NA-collega’s Ruud Yap en Jacqueline van Walbeek). Waarna de champagne kon worden ingeschonken. Want een moment als dit moet je vieren.


DSC_0064


Zie ook blog Ruud Yap: http://23xyap.blogspot.com/2010/06/presentaties-van-de-kvan-2010.html

woensdag 9 juni 2010

T-day! Toekomst voor ons digitaal geheugen (2)


Al met al hebben we er twee jaar aan gewerkt, dus 9-6-2010 zal bij mij minder de boeken in gaan als de dag van de (zoveelste) verkiezingen, maar meer als de dag waarop we het boekje
Toekomst voor ons digitaal geheugen (2): strategische agenda voor duurzame toegankelijkheid mochten aanbieden aan OCW. En aan velen onder jullie, uiteraard, maar dat gaat veelal per post of in persoon tijdens een van de evenementen de komende tijd. Wie de gedrukte versie misloopt de komende tijd, netwerkt niet genoeg ;-), maar mag mij altijd nog een mailtje sturen. Of het met de digitale versie doen, natuurlijk.

Is het een mooi boekje geworden, qua tekst en qua beeld? Ik heb er met veel plezier aan gewerkt, dus ik hoop van wel, maar ik laat het definitieve oordeel graag aan jullie.

Geeft het boekje antwoord op alle vragen? Dat nu weer niet. Er zit geen kant-en-klare infrastructuur in voor duurzame toegankelijkheid. Maar er zitten wel veel aanzetten in en in elk geval een proces waarbij niemand meer in z'n eentje van alles gaat proberen te realiseren, maar de gezamenlijkheid als norm wordt neergezet.

Waarom het Toekomst (2) heet? Omdat het onderliggende rapport, de analyse, die alleen online is gepubliceerd, eigenlijk het eerste deel was van een tweeluik en daarom nu is herdoopt in Toekomst (1). Deel 2 bevat de strategische vertaling en maakt het geheel af.

Lezen, zou ik zeggen. En om antwoord te geven op een vraag die Hans Jansen (KB) stelt op blz. 35: ja, ik denk dat de termijn van vijf jaar waarover de NCDD het steeds heeft, vandaag is ingegaan. Werk aan de winkel.


Foto: Aanbieden bij OCW, vlnr Bas Savenije, Hans Jansen (KB), Jacqueline Slats (Nationaal Archief), Louise Perbal en Babs van den Bergh (OCW-OWB). Ondergetekende zoals gebruikelijk achter de camera.

vrijdag 4 juni 2010

Archiving 2010: the good, the best ... and what we can handle

DSC_0017 De IS&T Archiving conferentie gaat vooral over ‘image capture’ – camera’s, kwaliteitsstandaarden, enzomeer, maar dit jaar zat er een behoorlijke duuurzaamheidscomponent in. Bovendien werd de conferentie mede-georganiseerd door de KB (Astrid Verheusen) en gehouden in het KB-complex, dus besloot ik erheen te gaan (1-4 juni). Voor de gelegenheid heb ik ook het tweeten weer opgepakt (#arch2010, zie linkerkolom). Ik blijf die 140 tekens een handicap vinden, maar het bleek wel een snelle manier om mensen te leren kennen en ook om nieuws snel in het NL twitterdomein te verspreiden. Zo werd mijn aankondiging van een NCDD-DEN ‘survival’ workshop voor digitale bestanden in een kwartier her en der opgepakt en verder getwitterd. (Ik denk dat het oktober wordt, nader nieuws volgt.)

DSC_0034

De opening op dag 1 was aan Bas Savenije van de KB die aangaf dat in het digitale tijdperk grenzen vervagen en de noodzaak benadrukte om samen te werken. Daarbij was er ruim aandacht voor de NCDD. Tijdens de discussie bleek dat de de structurele aanpak van de NCDD internationaal toch wel opvalt. Wij willen verder gaan dan losse projecten (NDIIPP, USA) of kennisuitwisseling (nestor, Duitsland) of bewustzijn, kennis en lobby (DPC, UK). Wij willen de zaak regelen, en binnen vijf jaar nog wel. (Wie trouwens wil weten hoe we daar in de praktijk tegenaan kijken, moet vooral Toekomst voor ons digitaal geheugen (2) lezen, de strategische agenda van de NCDD, die volgende week verschijnt.)

´OAIS was developed for NASA – no wonder it does not work for small institutions. It wasn’t designed for a museum with 10 staff and 20 volunteers.’ (William Kilbride, DPC)

WK1 De mooiste bijdrage van het congres (en velen waren dat met me eens) kwam van mijn Engelse (eigenlijk Schotse) tegenhanger, William Kilbride van de DPC. Hij verzorgde de tweede keynote onder de titel ´Digital preservation in byte-sized chunks’ – en dat is een thema naar mijn hart. Hij hield een vrolijk en vurig pleidooi om het onszelf niet moeilijker te maken dan nodig is. Voor een deel is het een kwestie van psychologie. Als we DSC_0115maar blijven herhalen dat het allemaal moeilijk is, en veel te duur, en complex, en veel te veel, een schier onmogelijke opgave … dan gaan we er nog in geloven ook. William  pleitte ervoor om vooral te denken in termen van kansen en wat het ons allemaal oplevert. En nu we zo’n 15 jaar bezig zijn, moeten we er eens aan gaan werken dat duurzaamheid ‘business as usual’ wordt, met maatwerk, ook voor kleine organisaties. ‘The best preservation advice for a small institution may be to take the back-ups off the floor in the store room’, zei William en de zaal grinnikte. WK3Maar hij heeft hier echt een punt, wat mij betreft. Zijn betoog om vooral te kijken naar wat het allemaal oplevert heeft natuurlijk nog wel een flink rafelrandje. Want dat lukt ons nog steeds niet goed. Toegang? Dat is volgens William nog maar een halfproduct, en nogal ambitieloos. Verbetering van onze levenskwaliteit, dat zouden we moeten kunnen uitdrukken. Dat is het echte rendement. Massa’s Nederlanders avondenlang plezierig van de straat, omdat er nu een KB-database is met anderhalf miljoen historische kranten, zoiets? Zou dat werken als we weer bij OCW zijn om fondsen te werven?

Over kwantiteit versus kwaliteit – en over schoonheid

DSC_0121 Het thema kwantiteit versus kwaliteit kwam diverse malen terug. We kregen verbluffend mooie scans te zien van schilderijen in het Van Goghmuseum. Je kon de verf bijna aanraken! Meester Kwaliteit van Metamorfoze, KB’er Hans van Dormolen (links), deinst er niet voor terug om zich ten doel te stellen scans te maken die net zo goed zijn als het origineel. Maar even later zei zijn KB-collega van het krantenproject, Edwin Klijn: ‘Quantity has a quality all of its own.’ Acht miljoen krantenpagina’s kun je niet op iedere pixel controleren. Ik vroeg Hans wat hij daarvan vond. Glimlachend zei hij: ‘Volgens mij was ik toen even in slaap gevallen’.

DSC_0060 Leuke ontmoetingen waren er ook met HATII (Glasgow)-collega’s. Perla Innocenti (links) en Leo Konstantelos doen onderzoek naar het langdurig toegankelijk houden van digitale kunstobjecten. Ik vroeg hen waarom ze juist zoiets ontzettend moeilijks oppakken. ‘Omdat je je de hele dag omringt met schoonheid, dat is veel aangenamer dan wiskundige tabellen.’ Over levenskwaliteit gesproken. Daar kunnen we het zonnige weekeinde mee in.

Hoewel, voor wie al dat zonnigs gaat fotograferen nog een waarschuwing van Peter Krogh, professioneel fotograaf en schrijver van het boek The DAM Book: digital asset management for Photographers (O’Reilly, 2009): ‘Het zijn altijd je favoriete foto’s die beschadigd raken, omdat je ze het vaakst gebruikt.’ Op http://www.dp.bestflow.org, een project van NDIIPP en de American Society of Media Photographers) staan de nodige praktische oplossingen, gebaseerd op het DNG (digital negative).DSC_0133