Onderzoeksdata in Europees spotlight (1)

Na de archieven en de media (vorige blogs), zijn de komende dagen wat mij betreft gewijd aan wetenschappelijke zaken. Ik zit in (koud, donker en besneeuwd) Helsinki, waar de jaarlijkse conferentie van de European Alliance for Permanent Access to the Records of Science (APA) wordt gehouden – een organisatie die in Europees verband grip probeert te krijgen op al die datastromen en hun duurzame toegankelijkheid (foto rechts het Dipoli conferentiecentrum). Eerdere conferenties (2008, 2009) lieten zien dat er nog veel schort aan de duurzaamheid. Bij grootschalige onderzoeksfaciliteiten waar petabytes aan data worden geproduceerd, worden die vaak na een maand of zes gewoon gewist vanwege gebrek aan opslagcapaciteit. Nu zal ik de laatste zijn om te beweren dat we alles moeten bewaren, maar een beetje gericht beleid ten aanzien van wat we weggooien en wat we bewaren, lijkt me toch wel nuttig.

Europees ‘High-Level Rapport’ over onderzoeksdata

Daarom is het mooi dat juist vorige maand het High-Level Rapport Riding the Wave: How Europe can Gain from the Rising Tide of Scientific Data verscheen dat op verzoek van EU-Commissaris Neelie Kroes werd geschreven door een commissie van wijzen uit de wetenschap zelf. Het is een wervend geschreven rapport, ik kan niet anders zeggen, en alle belangrijke kwesties worden er overzichtelijk in benoemd. Voor niet-ingewijden dus een must. En ook voor de politici die de geldkraan beheren, want er wordt onverholen een beroep gedaan op overheden om meer geld te investeren in infrastructuren voor digitale wetenschap, omdat Europa het anders qua innovatie gaat verliezen van andere werelddelen.
Er staat een mooie visie 2030 in, waarin iedereen natuurlijk zijn data deponeert, en iedereen daar ook weer naadloos en interoperabel van kan genieten. Ter meerdere eer en glorie van een florerende wetenschap. Maar ik vind dat het rapport een beetje mank gaat aan realisme en pragmatisme. Het is weer een hoop we should en we would en weinig ‘zo gaan we dat aanpakken.’ Dat vindt ook Neelie Kroes, al zegt ze het wat voorzichtiger in edata&research (die 3 december in de bus valt c.q. op de website bekeken kan worden; ik heb net de proef bekeken). Ze zegt opbouwend dat we vooral realistisch en pragmatisch te werk moeten gaan. Waarbij ze waarschijnlijk doelt op het prijskaartje.
Wat me wel opviel, is dat de wetenschappelijke schrijvers van het rapport het thema vertrouwen hoog op de agenda hebben staan. Als onderzoeker moet je ervan uit kunnen gaan dat er zorgvuldig met je data wordt omgesprongen. Alleen dan zullen meer wetenschappers bereid zijn hun data met anderen te delen.
Morgen, tijdens dag 1 van de Alliance conferentie, geeft John Wood, de voorzitter van de commissie die het rapport schreef, de keynote. Ik ben benieuwd.