‘Paying the costs of making things free’ (2)

De Economies of the Commons (2) conferentie in Amsterdam zit erop, en zoals verwacht werd het een boeiende mix van creatieve audiovisuele geesten (zoals Dolf Veenvliet, van de Blender Foundation, hier op de foto, die de internet community gebruikt om o.a. prachtige animaties te maken, kijk maar eens naar Sintel op YouTube (blogpost over Sintel) en, wat zal ik zeggen, de wat gecompliceerdere zaken van de vrijplaats die internet heet te zijn: auteursrechtkwesties, de keerzijde van de medaille van private financiering zoals bijvoorbeeld door Google, de kosten, bijvoorbeeld van duurzaam beheer van digitale informatie. Je begrijpt al in welke categorie mijn bijdrage zat, The material shadow of digital culture.

Er is een prachtige website van de conferentie, met verslagen, videostreams (alles was live te volgen op internet), en foto’s, dus ik pik er een paar dingen uit die mij opvielen:

Mooi was te zien hoe Harry Verwayen van Europeana het businessmodel van zijn organisatie neerzette: als een advertising agency, die voor maar 5 miljoen per jaar het hele Europese culturele erfgoed op de kaart zet.
Eelco Ferwerda, van Amsterdam University en het OAPEN-project citeerde John Houghton die becijferde dat Nederland heel wat geld zou besparen als alle wetenschappelijke publicaties open access zouden worden: 130 miljoen per jaar als de hele wereld mee zou doen, en 30 miljoen per jaar als Nederland alleen open access zou gaan. Is dat het winstpercentage van de traditionele uitgevers?, vroeg ik me af. Overigens voorspelde hij ook dat het traditionele uitgeefmodel definitief op zijn retour is. We zullen zien …

Wie zich nog het verslag van de NCDD cost-modelling workshop herinnert, weet misschien nog dat uit berekeningen uit wetenschappelijke hoek (KRDS) bleek dat de opname van gegevens, de ingest, daar verreweg de duurste fase was, met 50% van de geschatte kosten. Hans Westerhof van Beeld en Geluid had daar zaterdag duidelijk een andere mening over: opslaan is het probleem niet; de kosten gaan in de beschikbaarstelling zitten. De gebruikers stellen steeds hogere eisen, willen hun materiaal steeds sneller, in betere kwaliteit en beter geordend hebben. Ik speculeer dat dit te maken zou kunnen hebben met het feit dat Beeld en Geluid vooral vaste leveranciers heeft (de publieke omroepen) met wie goede aanleverafspraken kunnen worden gemaakt. Ook Beelden voor de Toekomst is een project met bekende leveranciers en relatief veel controle over bijvoorbeeld bestandsformaten. Dat zou hun ingest goedkoper kunnen maken. (Het gaat bij de publieke omroepen trouwens wel om 16 uur video per dag à 30 gigabyte per uur …).

Westerhof had aan het eind van zijn bijdrage pragmatisch advies voor instellingen die duurzame beschikbaarstelling betaalbaar willen houden. Dingen die instellingen zelf kunnen doen (in tegenstelling tot zaken als auteursrecht en overheidsfinanciering, die je niet zelf in de hand hebt:

• schaalgrootte zoeken – daar valt heel veel mee te besparen
• personeel aantrekken met digitale vaardigheden als ouder personeel met pensioen gaat
• handmatig werk (zoals bijv. metadatateren) automatiseren
• gebruik maken van crowdsourcen
• ‘understand and own the digital age’ – we denken nog te analoog, moeten ons het denken eigen maken in termen van een digitale realiteit
• samenwerken.

En er zijn vier zaken waar we (als erfgoedinstellingen) beter in moeten worden:

• echt digitaal worden – digitaal gaan denken
• samenwerken – ook al is dat niet altijd gemakkelijk
• onderhandelen met leveranciers van diensten en producten – alleen met up-to-date kennis kun je een goede opdrachtgever zijn
• het beter verkopen van de toegevoegde waarde van wat we doen – Beeld en Geluid kan bijvoorbeeld aantonen dat snellere beschikbaarstelling leidt tot meer productiviteit bij de publieke omroepen.

Het laatstewoord was aan Jeff Ubois (o.a. van Intelligent Television), die voor een Amerikaan toch wel opmerkelijke kanttekeningen zette bij publiek-private samenwerking zoals bijvoorbeeld met Google. Zulke samenwerking is nooit gratis, was zijn betoog. En hij vroeg – zeer terecht – aandacht voor het archiveren van persoonlijke archieven en documenten: ‘The public has no access to long-term archiving. Libraries, Archives and Museums should support self-archiving.’ Dat is inderdaad een teer punt, daar hebben we als erfgoedinstellingen nog veel werk te verrichten.


Tegen de borrel was er nog iemand in het publiek die een drastische oplossing had voor het probleem van kosten van digitale beschikbaarstelling: alles gewoon off-line opslaan en mensen die de opnames willen hebben moeten maar net als vroeger naar Beeld en Geluid komen. Dat spaart ook een heleboel elektriciteit.

Tja, we kunnen natuurlijk ook weer gewoon op kleitabletten gaan schrijven, toch?

(de foto’s zijn dit keer van De Balie, creative commons licentie)