Duurzaamheid in Vlaanderen

Zo mooi lag de Brusselse Grand Place erbij afgelopen vrijdag: strakblauwe lucht, onwaarschijnlijk mooie - duurzaam bewaarde! - barokke gevels, volle terrassen en de geur van Vlaamse frieten en Brusselse wafels.

En toch kwam een veertigtal vertegenwoordigers van Vlaamse culturele en wetenschappelijke instellingen bij het Brusselse FARO luisteren naar twee Nederlanders die op verzoek van het Vlaamse BOM-VL (Bewaring en ontsluiting van multimedia) kwamen vertellen over samenwerking in digitale duurzaamheid in Nederland: Peter Doorn over DANS en DARIAH en ikzelf over de NCDD. En naar een landgenote (Inge van Nieuwerburgh, Gent) die over DRIVER kwam vertellen.

Een aantal organisaties is in Vlaanderen zeer actief, waaronder het Antwerpse archief met het eDavid kenniscentrum (zie blog), maar daarbuiten is duurzame toegang veel minder een aandachtspunt dan in Nederland. Samenwerken ligt in België sowieso een stukje lastiger dan in Nederland, met Vlaamse, Waalse en federale overheden.

De paneldiscussie ging al gauw over technische samenwerking, de korrelgrootte die metadata moeten hebben om verschillende gebruikersgroepen te bedienen. Daar geldt helaas: 'one size does not fit all', en hangt het af van de gebruikersgroepen ('designated community' in OAIS-taal) van instellingen welke keuzes men maakt: fijnmazig voor een klein publiek of grofmazig voor een groot publiek.

Inge Schoups van het Antwerpse archief gaf aan dat het bouwen van een technische infrastructuur mensen al vaak afschrikt, maar dat de ervaring van Antwerpen leert dat het slechten van organisatorische muren misschien nog wel meer moeite kost. Bart de Nil van FARO verwees naar het OCLC rapport 'Beyond the silos of the LAMs [wat een prachtige titel, trouwens]: collaboration between libraries, archives and museums', waarin een soort continuum wordt geschetst dat intersectorale samenwerking in stappen steeds dichterbij brengt.

Toen ikzelf de doelstelling van de NCDD (een infrastructuur voor duurzame toegang bouwen in Nederland binnen een termijn van een jaar of vijf) weer eens op het scherm zag staan, bekroop niet alleen mij, maar zo bleek later, ook Peter Doorn het gevoel dat we die doelstelling toch misschien wat moeten bijstellen. Financieel hebben we het tij tegen, het Ministerie heeft al laten weten dat er zeker voor 2010 geen extra geld beschikbaar komt.

Daarbij komt dat de ervaring leert dat het smeden van samenwerking tijd kost; zeker tussen sectoren die niet gewend zijn om samen te werken en soms zelfs een traditie van wantrouwen hebben. Natuurlijk is een bibliotheek ook een andere tak van sport dan een archief, maar ik ben er zo langzamerhand van overtuigd geraakt dat het digitale tijdperk de sectoren dichter bij elkaar brengt qua uitdagingen en hopelijk ook qua oplossingen. Neem bijvoorbeeld een thema als 'authenticiteit' van gegevens, dat vooral bij archieven speelde omdat de authenticiteit van een boek niet zo gauw in twijfel wordt getrokken. Maar met digitale bestanden, ook wetenschappelijke, wordt authenticiteit wel degelijk een issue en kunnen andere sectoren leren van de ervaring die archieven er al mee hebben - ook al is iedere situatie net weer een beetje anders.

In de trein terug naar huis bedacht ik dat ik het zo had kunnen zeggen: met respect voor ieders eigenheden toch eerst het gemeenschappelijke zo veel mogelijk uitbuiten -- maar die verwoording kwam pas op het moment dat een Nederlandse conducteur ons in vier talen probeerde te vertellen dat de trein vanwege veiligheidsproblemen helaas in Antwerpen 'aufgehoben' zou worden. Maar wie maalt daarom als je in aangenaam gezelschap verkeert en exquise Belgische bonbons ten geschenke hebt gekregen. Laten we dus vooral niet vergeten om, bijvoorbeeld op het terrein van kennisdeling en opleiding, de Vlaams-Nederlandse samenwerking uit te proberen.

Foto's: boven Grand Place Brussel; Peter Doorn maakte de foto's van het publiek en uw verslaggever.